Nieuwste blogs

De afgelopen weken sprak ik cliënten met veel overeenkomsten. Ze doen het al jaren alleen. Overleven en omgaan met de tegenslagen. Doorgaan als het eigenlijk niet meer gaat en er toch voor de anderen zijn. Ze hebben de overtuiging dat hulp vragen zwak is. Zo hard aan het werk om het goed te doen en er het beste van te maken, zeker voor hun omgeving.

Het is voor hen meer overleven dan leven geworden

Een rug die volledig vast zit en uit het lood staat. Piekeren in de nacht in plaats van slapen. Niet meer tot rust kunnen komen en zo moe zijn. Af en toe stroomt de emmer over en doen ze bij iemand even hun verhaal. Dat lucht op en geeft wat ruimte. Ze kunnen er weer een tijdje tegenaan.

De hulp die de huisarts aanbiedt slaan ze af. Overtuigd: “anders is niet mogelijk, het is zoals het is.” Toch maken ze op een dag wel die afspraak. Om te ontdekken dat ook zij blinde vlekken hebben. Dat als je aan de slag gaat met hoe je lijf en zenuwstelsel werken je interessante ontdekkingen doet.

Dat het echt anders kan worden!

Nora zette na onze eerste afspraak de afgelopen weken grote stappen. Kan meer in het hier en nu zijn. Neemt pauzes. Voelt zich rustiger en slapen gaat wat beter. Ze is verbaasd over het effect. Voor ons tweede gesprek had ze bedacht dat dit het wel was. Waar moest ze nog meer over praten?

Alles was toch besproken?

Bijna had ze de afspraak afgezegd. Liet hem toch door gaan omdat ze bedacht dat dit haar patroon was. Nu wilde ze spijkers met koppen slaan en kijken of er meer was dan ze wist. We praten over de stappen die ze al zette. Haar neiging de lat hoog te leggen en snel meer veranderingen door te voeren. Hoe alert ze is en de omgeving steeds in de gaten houdt om te zien of er wat van haar nodig is.

We praten over stretchen, veranderen en wat er allemaal effect heeft op hoe je in je vel zit. Ze is weer verbaasd over wat er in het gesprek langs komt en dat dat vooraf niet te bedenken was. We spreken ook af dat we pas afscheid nemen als we er samen over eens zijn dat het voor dan klaar is, eerder niet.

Een tijdje samen oplopen…

Voorlopig gaan we samen een tijdje oplopen om stap voor stap te werken aan meer ontspanning en aan leven in plaats van overleven.

Gastblog van Monique Verreijdt, coach, POH GGZ

Lees meer

Wil jij een inspirerende blog schrijven voor HART voor de GGZ? Graag!

We horen zo vaak over wat er allemaal niet goed gaat in de ggz, dat we bijna zouden vergeten hoeveel moois er ook is!

Heb je een briljant idee of ken je iemand met een geweldig initiatief? Ken je een zorgverlener, dan wel cliënt, die iets uitzonderlijks heeft gedaan? Zou je je eigen herstelverhaal met ons willen delen?

Voor het schrijven van een gastblog maakt het niet uit of je zorgverlener, cliënt of naaste bent. Wel is het belangrijk dat je boodschap optimistisch en respectvol is, niet eerder elders is gepubliceerd, geen commerciële boodschap bevat, en een warm HART voor de GGZ heeft.

Weet jij in 300-400 woorden een boeiende blog te schrijven? Stuur me via LinkedIn een DM met je tekst en eventuele foto.

Veel dank vast, vriendelijke groeten, Remke

Lees meer

In ieder ggz-team werkt wel een ‘Katrien’. Katrien is die altijd goedgemutste vrouw van middelbare leeftijd die ‘s ochtends vroeg al op kantoor is, druk doende met bellen en regelen, en die ’s avonds, als alle andere teamleden al naar huis zijn, nog even de dossiers bijwerkt voor ze als laatste de deur achter zich dichttrekt. En dan nóg het gevoel heeft dat haar werk niet af is. Katrien verzucht regelmatig dat ze het te druk heeft, dat ze niet nóg een cliënt in haar caseload kan hebben, dat ze altijd achterloopt met haar administratie en amper tijd heeft om een broodje te eten, maar ze is wel degene die zich als eerste aanbiedt als er een klus gedaan moet worden. Katrien is onmisbaar.

En dan krijgt Katrien∗ een burn-out.

Compassie is de essentie van zorg, de basis van een menswaardige ggz

Maar wat wel eens wordt vergeten is dat compassie begint bij zelfcompassie: zorgen voor jezelf, voor elkaar en voor de organisatie waar je voor werkt. Als je compassie hebt voor jezelf, als je jezelf en elkaar goed verzorgt, raak je niet zo snel opgebrand. Logisch, want je laadt jezelf telkens op, zoals je ook je smartphone ’s avonds aan de oplader legt om hem in de ochtend weer te kunnen gebruiken.

Laad je niet genoeg op, dan kun je ook niet goed voor een ander zorgen. Daar is een mooie Amerikaanse gezegde voor: you can’t pour from an empty cup. Je kunt niet schenken uit een lege beker. Take care of yourself first.

 

Het is tweerichtingsverkeer: geven én ontvangen

Compassie is ontvangen en ons hart openstellen, en het is in actie komen, ofwel: de verantwoordelijkheid nemen om het leed waar mogelijk te verlichten. Daar zit wel een risico aan: zorgverleners als Katrien∗, die zich eenzijdig bezighouden met het lijden van een ander, offeren zichzelf op, komen daarmee minder toe aan hun eigen behoeftes en krijgen eerder een burn-out. Dat opgebrand raken, wordt ook wel eens ‘compassiemoeheid’ genoemd. Maar dat klopt niet. Want als het goed is versterken compassie hebben voor jezelf en compassie hebben voor anderen elkaar.

Zweverig

Zelfcompassie is niet soft, zweverig of egoïstisch. Integendeel, het betekent dat je trouw blijft aan jezelf en aan je principes en waarden. Je neemt verantwoordelijkheid. Daar heb je moed en doorzettingsvermogen voor nodig, want soms moet je omstandigheden veranderen die niet goed zijn voor jezelf, voor je collega’s of voor je cliënten en hun naasten. En ja, soms moet je ook wel eens krachtig ‘nee’ durven zeggen…

Hoe doe je dat ‘zelfcompassie’ hebben?

Je weet ongetwijfeld wat wel en niet bij je past en wat je in het verleden goed heeft geholpen. Maar je kunt ook leren meer zelfcompassie te hebben. Je kunt leren opkomen voor jezelf of voor zaken die veranderd moeten worden, of juist inzien dat er dingen zijn die niet veranderd kunnen worden en die je juist moet accepteren. Je kunt leren dankbaar te zijn voor wat er wél is. Je kunt de kracht van je verbeelding leren gebruiken om in tijden van stress een veilige plek op te zoeken of een ‘innerlijke helper’ op te roepen, niet alleen vanaf een yogamatje maar óók op je werk, bijvoorbeeld vanuit je bureaustoel.

∗En ‘Katrien’?

Ook ik was een Katrien (okay, okay, behalve dan dat ‘altijd goedgemutste’). Grenzeloos werken aan een betere, menswaardige ggz. Weliswaar de telefoon in de oplader doen, maar wel dag en nacht aan laten staan, want stel je voor dat een cliënt of teamlid me nodig had!  Altijd bereikbaar. Tot het niet meer ging. Dus nu ben ik ‘ervaringsdeskundige’ wat zelfzorg betreft.

Zorg éérst goed voor jezelf, en elkaar, zodat je ook goed voor een ander kunt zorgen

 

Lees meer

Of het nu over starten, doorgaan, afbouwen of stoppen gaat…

Medicatie in de ggz geeft (bijna) altijd GEDOE!

Heb je veel psychische klachten dan hoop je op een pil die snel en goed werkt. Wie wil dat niet! Maar als je die pil eenmaal slikt, valt het vaak tegen. Je voelt van alles, of je voelt juist helemaal niets meer (het zombie-gevoel). Zou het aan die pil liggen? Hoort dit zo? Zijn het bijwerkingen? Voel je je beter, dan ga je twijfelen of je die pil nog wel nodig hebt. Maar als je stopt en de klachten keihard terugkomen vraag je je af of je wel zonder kan. Ben ik nu verslaafd? Moet ik voor de rest van mijn leven aan de pillen?

 

KORTOM: WAT MOET JE NOU?

Het eerlijke verhaal is dat pillen tegen psychische klachten (psychofarmaca) kunnen helpen. Kort door de bocht kunnen psychofarmaca drie effecten hebben: stimuleren, dempen of stabiliseren. Bij de juiste keus en de juiste dosering kan dit enorm ondersteunend zijn. Pillen zijn soms zelfs levensreddend, zoals antidepressiva bij een ernstige depressie.

Maar psychofarmaca werken ook vaak niet of niet voldoende. Bij een traumatisch verleden kunnen pillen de pijn misschien wat verzachten, maar natuurlijk niet wegnemen. Soms zijn de bijwerkingen erger dan de kwaal, zoals sufheid, innerlijke onrust, gedempte gevoelens, gewichtstoename en bewegingsstoornissen.

 

NEEM GEEN OVERHAASTE BESLISSINGEN

Dat hoeft ook helemaal niet, laat je vooral goed informeren en neem SAMEN met je behandelaar een beslissing. In de ggz zijn er drie disciplines die medicatie voorschrijven: psychiater, ggz-arts en verpleegkundig specialist. De ‘3 goede vragen’ kunnen je bij een besluit helpen.

• Wat zijn mijn behandelmogelijkheden?
• Wat zijn de voordelen (werking) en nadelen (bijwerkingen) van die mogelijkheden?
• Wat betekent dat voor mij persoonlijk?

 

‘Ik krijg een hoge dosis clozapine en heb ontzettend last van bijwerkingen. Daarom wil ik minderen met medicatie maar dat mag niet van mijn psychiater. Ik wil dit graag verantwoord en met steun doen maar ik voel me in de steek gelaten en vraag me af wie hier nou de baas is over mijn lijf? Mijn huisarts zegt dat ik naar mijn psychiater moet luisteren.’ — Margot, die een vraag stelt op het eSpreekuur van PsychoseNet.nl

We willen je op het hart drukken dat niet de psychiater of de huisarts de baas is, maar jij bepaalt wat je wel of niet slikt. Daar zijn maar heel, heel weinig uitzonderingen op!

Wil je medicatie STARTEN of OPBOUWEN?

Tegenwoordig kun je vrij eenvoudig een farmacogenetisch profiel laten bepalen. Op basis van hoe snel of langzaam je lever werkt kan de psychiater of verpleegkundig specialist je een medicatieadvies op maat geven. Mensen verschillen in de snelheid waarmee ze medicatie in hun bloedbaan afbreken: hoe sneller de afbraak, hoe hoger de dosering moet zijn om te werken.

 

Wil je je medicatie AFBOUWEN?

Doe dat dan wel in overleg met je behandelaar. Eén middel tegelijkertijd en langzaam, langzaam afbouwen is het devies. Houd er rekening mee dat de klachten eerst erger kunnen worden, maar houd moed, het wordt beter.

De Amerikaanse ervaringsdeskundige Will Hall schreef een in het Nederlands vertaalde gids over het afbouwen van psychofarmaca: the Harm Reduction Guide, Coming off psychiatric drugs.

Taperingsstrips kunnen je helpen langzaam af te bouwen. Een taperingstrip (tapering betekent ‘geleidelijk doen afnemen’) is een medicatierol (Baxter) voor een periode van achtentwintig dagen waarmee de dagelijkse dosis van een medicijn geleidelijk wordt verlaagd.

---

Dit blog is geïnspireerd op Herstel in de Pocket (Boom, 2021). Meer weten over herstel en herstelondersteunende zorg? Er is een pocketeditie voor zorgverleners, en eentje voor cliënten en naasten, Ook leuk: met de aanschaf (E 10,-) steun je Stichting Socialrun, voor een inclusieve samenleving. Auteurs zijn Tilly van Oosten, Heleen Wadman, Tom van Wel en Remke van Staveren.

Lees meer