Koningin Máxima schreef deze week een bijzondere brief aan jonge mensen met mentale problemen: je bent niet alleen. Ze roept jongeren op om over hun problemen en gevoelens te praten. Veel mensen hebben het zwaar, het wordt echt tijd dat we naast welvaart, ook aandacht besteden aan ons welzijn. Hoe wordt je en blijf je mentaal gezond?
Mentale schijf van vijf
Voor gezonde voeding bestaat een schijf van vijf. Daarnaast heeft het voedingscentrum vijf aanbevelingen geformuleerd: eet gevarieerd; eet niet te veel en beweeg; gebruik minder verzadigd vet; eet veel groeten, fruit en brood; ga veilig met voedsel om. Heldere richtlijnen die je lichamelijk zo gezond mogelijk houden.
Maar hoe zit het met onze mentale gezondheid?
Mensen zijn complex, mensen zijn uniek, maar sommige behoeften zijn universeel. Vrijwel ieder mens wil:
Gezien worden
Mentale gezondheid begint met gezien worden. Wie niet gezien wordt, gaat onzichtbaar door het leven en kan nooit erkend worden. Een kind dat niet door zijn ouders gezien wordt, weet niet goed wie hij of zij is. Je zelfbeeld ontstaat door interactie met anderen.
Erkend worden
Wie wil er niet erkend worden? Voor wie je bent, voor al je leuke en minder leuke eigenschappen, voor je talenten of voor wat je doet. Weten dat je er zijn mag, precies zoals je bent, is het mooiste geschenk dat er is. Heel basaal begint die erkenning al als iemand je naam noemt en daarmee je bestaan bevestigt.
Erbij horen
Ja, ja, we willen uniek en origineel zijn, opvallen in de meute, de schijnwerpers op ons weten. Hoewel? Diep in ons hart willen we dat ook niet, of in ieder geval niet de hele tijd. Mensen zijn sociale wezens, we willen erbij horen, ons veilig voelen als we opgaan in het grote geheel. Een van de ergste dingen die een mens kan overkomen is buitengesloten worden en vereenzamen.
Ertoe doen
Wat is de zin van ons bestaan? Hoe geven we betekenis aan ons leven? Dat zal voor ieder mens weer anders zijn, maar de behoefte aan zingeving is universeel.
Iets doen dat ertoe doet
In het verlengde van ertoe willen doen, willen we iets doen dat ertoe doet. Iets zinvols, een doel of missie dat ons overstijgt. We willen iets nalaten, soms vanuit de behoefte gezien en erkend te worden, maar soms ook niet. Er zijn ook mensen die onbaatzuchtig bijdragen. Nietzsche zei het al: wie een waarom heeft waarvoor hij kan leven, kan bijna elke hoe verdragen.
Je bent niet alleen
Maar, maar, zal de criticus zeggen: ‘gezien worden’, ‘erkend worden’, ‘erbij horen’, ‘ertoe doen’ zijn passieve behoeften. Alleen ‘iets doen dat ertoe doet’ heb je zelf in de hand toch? Je moet maar afwachten of je het geluk hebt dat iemand je ziet staan toch? Kijk, op zich klopt dat. Mentale gezondheid is vaak ook een kwestie van toeval en geluk. Het maakt nogal uit waar je wiegje staat, en wie of wat je treft in het leven. Shit happens. Het leven is in die zin maar heel beperkt maakbaar. Maar we zijn niet alleen. We kunnen deze vijf universele behoeften deels voor elkaar vervullen. Je ziet de ander, erkent hem, betrekt haar erbij, geeft iemand het gevoel dat hij er toe doet en je doet daarmee zelf iets wat er toe doet.