“Door onze verhalen zijn we in staat om het verschil te zien tussen wie we zijn en de problemen die we hebben. En we leren erdoor formuleren welke steun we nodig hebben. We maken verhalen waarin we onszelf herkennen, waarvoor we onze eigen woorden zoeken en waarvoor we onze eigenheid hervinden. Verhalen waarvan we kunnen zeggen: zo is mijn leven, dit is wie ik ben en op deze manier kunnen anderen mij helpen.
Ik denk dat mijn herstel is begonnen op het moment dat ik durfde terug te kijken op mijn leven. Tot dan toe was daar maar één officieel verhaal voor. Er is lange tijd maar één versie geweest van mijn levensverhaal. Volgens die versie heb ik een psychotische stoornis, waarvoor ik in een psychiatrisch ziekenhuis terechtkwam. Daar werd ik behandeld en hoewel het nooit meer echt over gaat, valt er met de restverschijnselen wel te leven.
Dat is niet mijn verhaal. Ik geloof er niet meer in en ik kan er niets mee. Mijn verhaal luidt anders. Daarin ben ik niet de drager van een psychische stoornis. In mijn verhaal is mijn psychiatrische opname de uitkomst van een complex samenspel van factoren. In mijn versie is mijn gekte zeker ook een reactie op omstandigheden geweest. Omstandigheden waarin ik als klein kind ben misbruikt, mishandeld en verraden door de mensen die voor me moesten zorgen. Waarom heeft nooit iemand naar die omstandigheden gevraagd? Waarom vroeg niemand mij: ‘Wat is er toch gebeurd dat jij er gek van wordt?’ In de psychiatrie is men niet gewend om dit soort voor de hand liggende vragen te stellen. Het vaststellen van de diagnose vraagt alle aandacht. En zodra die diagnose bekend is, is ook een antwoord gevonden op alle vragen. Vanaf dat moment wordt alles wat je zegt en doet logisch verklaarbaar door het ziektebeeld dat men bij je heeft vastgesteld. (…)
In feite word je als psychiatrisch patiënt bevestigd in je overtuiging dat je zelf het probleem bent dat opgelost moet worden. Dit prolongeert een patroon waarmee je al zo lang vertrouwd bent, het slachtofferschap. Patiënt worden in de psychiatrie zou je een herhaling van het trauma kunnen noemen.”
Wilma Boevink is onderzoeker en ervaringsdeskundige
Eerder gepubliceerd in : Boevink, W.A. (2017). HEE! Over herstel, empowerment en ervaringsdeskundigheid in de psychiatrie. Proefschrift. Utrecht: Trimbos-instituut.