Op een mooie zomeravond sprak Robert Vermeiren over diagnostiek in de ggz: ‘We kijken niet alleen naar genezing, maar ook naar adaptatie en herstel. Hoe kan iemand een nieuw evenwicht in zijn leven vinden? Een nieuw vreugdevol en waardevol leven voor zichzelf en zijn omgeving?’
Het fragment van VPRO Zomergasten kun je hier terugzien.
Genezing en herstel, wat is het verschil?
Volgens de Dikke Van Dale is er geen verschil. Herstel betekent volgens het woordenboek ‘genezing’, maar ook ‘het terugkeren naar een vorige toestand’. In de ggz gaat herstel niet over terugkeren naar de vorige toestand, maar over op een betekenisvolle manier leren leven met een psychische aandoening.
Over veerkracht. Over opkrabbelen en weer verder kunnen. Ook met psychische klachten.
Wij geloven dat je na vervelende ervaringen en ziekten nooit meer de oude wordt. Je hebt namelijk nieuwe dingen meegemaakt. Je wordt dus eigenlijk ‘de nieuwe’. Van een longontsteking kun je genezen, maar ook je longen zijn dan niet meer ‘de oude’. Of je longen na een doorgemaakte ontsteking sterker of juist zwakker zijn geworden, is maar net de vraag.
Dat is bij psychische klachten ook zo. Sommige mensen verkiezen om die reden het woord ver-stellen boven her-stellen. Anderen vergelijken herstel met de Japanse kunst kintsukuroi: een gebarsten kommetje met goud repareren maakt het mooier en waardevoller dan daarvoor.
Zelf maakte ik ooit een ernstige depressie mee. En ja, ze zeggen weleens dat je volledig kunt genezen van een depressie. 100%. Maar zelfs nu, zoveel jaren later, ben ik niet wie ik was. Ik ben weerbaarder, maar op een bepaalde manier ook kwetsbaarder.
Herstellen is geen eindtoestand, zoals het verstelde Japanse kommetje, maar een proces.
Vermeiren weet waar hij over spreekt. Hij is nu dan wel hoogleraar kinder- en jeugdpsychiatrie, maar ooit was hij zelf een jongere die het zwaar had, op het slechte pad dreigde te raken en zelfs suïcidale gedachten kreeg.
Toch is hij hersteld. Dat is dan ook het goede nieuws: de overgrote meerderheid herstelt van psychische klachten, ook als de klachten heel ernstig zijn.