We kunnen de wachtlijsten niet oplossen. We kunnen niet iedereen helpen.
Nare, maar reële boodschap
Dát was van de week de ‘nare, maar reële boodschap’ van voorzitter GGZ Nederland, Ruth Peetoom. De wachtlijsten ggz zijn onoplosbaar. Dat komt, aldus Peetoom, doordat er teveel aanmeldingen zijn en te weinig personeel.
“Een debat over wat wel en geen ggz-zorg is daarmee onontkoombaar.”
Mensen met de meest ernstige psychiatrische klachten dreigen al jaren tussen wal en schip te belanden. Ze staan maandenlang op een wachtlijst, soms jaren. Juist omdat ze de meest ernstige psychiatrische klachten hebben, en daardoor financieel onaantrekkelijk zijn voor ggz-instellingen.
Er is ook goed nieuws! Per 1 januari verandert met de invoering van het zorgprestatiemodel de financiering van de ggz. Het doel is mensen met ernstige klachten ‘financieel aantrekkelijker’ te maken. Laten we hopen dat het ook zo uitpakt.
Je hoeft niet lijdzaam af te wachten
Toch hoef je als patiënt / cliënt niet lijdzaam af wachten tot je aan de beurt ben. Integendeel, er is veel wat je zelf al kan doen.
Wat zijn de dingen die je zelf al kunt doen (of die je je cliënt kunt aanraden)? Hieronder wat ideetjes uit onze ggz doe-het-zelfboekjes #HerstelindePocket.
Weg van de wachtlijst
• Laat je door de huisarts naar meerdere zorgaanbieders verwijzen. Ja, dat mag. Dan sta je op meerdere wachtlijsten tegelijk. Met een beetje geluk kun je straks kiezen, hoe luxe is dat?
• Ga na bij wie de huisarts je heeft aangemeld en waarom. Het kan zijn dat de huisarts je uit gewoonte naar de grote regionale ggz-instelling verwijst, terwijl er in de regio ook andere mogelijkheden zijn. Denk bijvoorbeeld aan eerstelijnspsychologen, vrijgevestigde psychiaters of kleinere ggz-aanbieders.
• Vraag de huisarts om een verwijsbrief te schrijven zonder DSM-classificaties (voor het geval je bij eerdere ggz-hulp een of meerdere DSM-classificaties hebt gekregen). Onze ervaring is dat hoe meer classificaties er in de brief staan, hoe lastiger het wordt passende hulp te vinden. Want ja: ‘te complex’. De huisarts is verplicht in de verwijsbrief te zetten dat er een ‘vermoeden van een DSM-5-stoornis’ is, maar mag verder volstaan met een beschrijving van je klachten.
• Neem contact op met je zorgverzekeraar. Een zorgverzekeraar is verplicht haar verzekerden ‘wachtlijstbemiddeling’ aan te bieden, ook bij kortere wachtlijsten. Daarnaast geef je met je belletje het signaal af dat er iets moet gebeuren aan de wachtlijsten, en zorgverzekeraars spelen daarin een belangrijke rol.
• Overweeg online hulp. Hartstikke hip. Uit onderzoek blijkt dat de kwaliteit niet onderdoet voor face-to-face behandeling, maar dat er – ta-daaaa! – geen wachtlijsten zijn. Vrijwel alle grote ggz-instellingen bieden wel iets van online therapie aan, vaak ter overbrugging van de wachtlijst.
• Check de sociale kaart op PsychoseNet.nl voor herstelondersteunende initiatieven bij jou in de buurt. Of google op ‘herstelwerkplaats’, ‘herstelacademie’ of ‘respijthuis’. Bel ze op, met een beetje geluk kun je alvast in gesprek met een ervaringsdeskundige. Herstelacademie ENIK in Utrecht houdt bijvoorbeeld twee keer per week kennismakingsgesprekken: ‘Jij en Ik’.
• Informeer bij de ggz-instelling naar keuze of, en zo ja, hoe ze al direct na aanmelding beoordelen of iemand op de juiste plek is aangemeld. Soms krijg je om die reden alvast een telefonisch screeningsgesprek of een screeningsvragenlijst toegestuurd (dat lijkt misschien onpersoonlijk, maar je staat dan in ieder geval niet voor niets maanden op de wachtlijst). Misschien werken ze met een herstelondersteunende intake (HOI)?
Check eventueel voor meer tips: wegvandewachtlijst.nl of (geniale naam!) wachtverzachter.nl
Meer weten over herstel en herstelondersteunende zorg? Ervaringsdeskundigen Heleen Wadman en Tilly van Oosten en deskundigen-met-ervaring Tom van Wel en Remke van Staveren schreven 2 boekjes Herstel in de Pocket (10 E). Eentje voor cliënten en naasten, de ander voor zorgverleners. Ook leuk om te weten: de royalty’s gaan naar Stichting Socialrun, voor een inclusieve samenleving.